Kırık Savaşı tarihi, nedenleri ve sonuçları nelerdir?

Kırım Savaşı Kimler Arasında Yapıldı?

Kırım Savaşı 4 Ekim 1853 tarihinde başladı ve Osmanlı İmparatorluğu ile Ruslar arasında gerçekleşti.Fakat Birleşik Krallık, Fransa ve Piyemonte-Sardinya savaşa Osmanlı cephesinden dahil oldu.Böylece Rusya ağır bir mağlubiyete uğratıldı.

Kırım Savaşı

Çar I. Petro, deli olarak nitelendirilmekteydi. Sıcak denizlere inmek gibi bir politikası vardı.Bu amacını gerçekleştirmek için 1853 yılında harekete geçti.Rusya Eflak ve Boğdan’ı işgal etmişti. Çar I. Petro’ya Rusların Eflak ve Boğdan’ı boşaltması için Avrupa ülkelerinden ültimatom vermişti. Bu ültimatomun reddedilmesi üzerinde Kırım Savaşı patlak verdi.

Avrupa Devletleri, Rusya’nın yapmış olduğu bu işgalin, Avrupa’nın durumunu değiştireceğine dair bir tehdit olarak nitelendirdi.Böylece Viyana’da konferans düzenlendi. Bu konferansta hiçbir sonuç alınmamış olmasına rağmen Avrupalı devletler Osmanlı’nın yanında yer almıştı.

Rusya’nın İstanbul’da göre yapan elçisi Aleksandr Mençikof isteklerinin reddedilmesi üzerine 19 Mayıs 1853 tarihinde İstanbul’u terk etti.Halk İstanbul’da, Rusya’ya karşı savaş ilanı için padişaha baskı yapmaya başlamıştı.4 Ekim 1853’te Rusya’ya bir nota verildi. Rusların 15 gün içerisinde Eflak ile Boğdan’ı terk etmesi istendi.

Ruslar bu isteği yerine getirmeyince Kırım Savaşı resmen başlamış oldu.Savaşın başında Osmanlı İmparatorluğu Balkanlar’da başarı göstermişti. Fakat Batum’a yardım gönderen Osmanlı donanması, Rus donanması tarafından batırıldı. Ruslar bu sayede Karadeniz’de üstünlük sağladı.Bu durum ise boğazları tehlikeye düşürmüştü.

Birleşik Krallık ve Fransa devreye girdi ve iki devleti birbirinden uzaklaştırmak istedi. Fakat yapılan teklifi Ruslar reddetti. Konferanstan önce Ruslara verilen ültimatomun içeriğinde şunlar yar alıyordu.

Ruslar Eflak ve Boğdan’dan çekilecekti.

Osmanlı Devleti ise ülke bütünlüğüne riayet edecekti.

Ortadokslar ise himayeciliği iddiasından vazgeçecekti.

Osmanlı Devleti’inden istenen tutum ise şöyle açıklandı.

Osmanlı Devleti vatandaşlarına eşit haklar verecekti.

Hıristiyan asıllı kişilere olumsuz muamelede bulunulmayacaktı.

Karma mahkemeler kurulacaktı.

Hıristiyan tebaadan vergi alınmaması da verilen talepler içerisinde yer alıyordu.

Çar I. Petro kendisine verilen bu anlaşmayı kabul etmedi.Savaş devam ederken Rum halkı, Osmanlı’ya karşı isyan hareketlerine başladı.Yapılan ikazlar sonuç vermeyince Fransa atağa geçti.Pire limanına asker çıkararak Yunanistan’ı abluka altına aldılar.Bu durum Yunanistan Rumlarını tarafsızlığa itti. Böylece Rusya müttefiklerinden birini daha kaybetti.

Tuna, Kafkas ve Karadeniz’de yoğunluk kazanan savaş, önce Osmanlılar lehine gelişti.Daha sonra Rus ordusu Silistre’ye kadar ilerledi.Osmanlı’nın sıkıştığı gören Britanyalılar ve Fransızlar Gelibolu yarımadasına asker çıkardılar. Bu esnada da Avusturya Rusya’yı baskı altına almaya başlamıştı.Rus ordusu doğal olarak çekilmeye başladı.

Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefikleri, Rusları başı zorlamak için Kırım’da bir cephe açtılar.Fakat Kırım’a çıkarılan mühimmat ve askerler yeterli olmadı.Bu yüzden 140 bin kişilik bir müttefik kuvveti daha bölgeye çıkarıldı.Böylece Ruslar mağlup edildi ve Çar I.Petro öldü.Yerine geçen II.Aleksandr barış istemek zorunda kaldı. Ayrıca Kırım Savaşı ile birlikte Osmanlı Devleti; denge politikasını temel siyaset haline getirmiştir.

Kırım Savaşı Nedenleri

1853 – 1856 Osmanlı-Rus savaşı olan Kırım Savaşı nedenleri şu şekildedir:

Rusya’nın Osmanlı Devleti’ni yıkarak sıcak denizlere inmek istemesi.

Rusya’nın Osmanlı Devleti bünyesinde yaşanan Ortodoksların hamiliğine soyunması.

Talepleri Osmanlı Devleti tarafından reddedilen Rusya’nın Eflak ve Boğdan’ı işgal etmesi.

Kırım Savaşı Sonuçları

Peki, Kırım Savaşı hangi antlaşma ile sonlandı? 1853 yılında başlayan Kırım Savaşı sonunda imzalanan antlaşma; 1856 Paris Antlaşması’dır. Rusya’nın barış talebi üzerine imzalanan bu antlaşma ile ortaya çıkan Kırım Savaşı sonuçları şunlardır:

Osmanlı Devleti’nin bir Avrupa devleti sayılacağı ve Avrupa hukukundan yararlanacağı kabul edilmiştir.

Osmanlı’nın toprak bütünlüğü Avrupalı devletlerin garantisi altına alınmıştır.

Rusya’nın Akdeniz’e inmesi engellenmiştir.

Karadeniz tarafsız bir deniz olarak kabul edilmiştir.Osmanlı Devleti ve Rusya’nın Karadeniz’de donanma bulundurmamasına karar verilmiştir.

Eflak ve Boğdan’a özerklik verilmesi kararlaştırılmıştır.

Osmanlı Devleti Islahat Fermanı’nı ilan etmiştir.

Kırım Savaşı’nın Avrupa diplomasisi üzerindeki en önemli etkisi; savaşın sonunda imzalan barış antlaşmasıyla, Osmanlı Devleti’nin bir Avrupa devleti sayılması olmuştur.Ayrıca Kırım Savaşı ile birlikte Osmanlı Devleti; denge politikasını temel siyaset haline getirmiştir.

Rusya Kırım Savaşı Balkan hakimiyetini yitirmiş Islahat Fermanı yayınlanmasını isteyen Avrupalı devletler Osmanlı iç işlerine karışmaya başlamıştır.Rusya bu savaştan sonra Osmanlı Devleti’nin tek başına parça parça alamayacağını anlamıştır.Avrupalı devletler tarafından Kırım Savaşı’nda telgraf ve demiryolları gibi yeni teknolojiler kullanılmıştır.Dünya üzerindeki ilk savaş fotoğrafları Kırım Savaşı sırasında çekilmiştir.Döneminin en modern savaşı olarak geçmektedir.