Yeniçeri ocağı nedir, ne zaman kuruldu? Özellikleri nelerdir? Neden kaldırıldı?

Yeniçeri Ocağı Nedir?

Osmanlı Devleti içinde bir askeri örgüt olan Yeniçeri ocağında küçük yaşatan başlayarak asker yetiştirilmekte idi.Osmanlıca bir sözcük olan “yeniçeri” nin anlamı “yeni asker”dir.Yeniçeri ocağı piyadelerden oluşan bir askeri sınıftı. Esas görevi de padişahın, hanedanın ve payitahtın güvenliğini sağlamaktır. Yeniçeri ocağının merkezi Edirne şehri idi.

Yeniçeri Ocağı Ne Zaman Kuruldu?

Yeniçeri ocağını Orhan Gazi kurmuştur.1362 yılında Orhan Gazi tarafından kurulan Yeniçeri ocağı Padişah 2.Mahmut tarafından kapatılmıştır. II. Mahmut “Nizamıcedit” isimli asker ocağının kurulmasıyla 1826 tarihinde Yeniçeri ocağının varlığına son vermiştir.

Yeniçeri Ocağı Özellikleri Nelerdir?

Kuruluşu çok eskilere dayanan ve esas görevi padişahı ve payitahtı korumak olan Yeniçeri ocağında askerler küçük yaştan itibaren yetiştirilmekte idi. Yeniçeri ocağının kapatılmasına kadar etkinlikleri yaklaşık 500 yıl sürmüştür. Yeniçeri ocağının özelliklerini şu başlıklar altında incelemek olanaklıdır:

Yeniçeri ocağı piyadelerden (yaya) oluşan bir askeri örgüttü.

Ordu sefere giderken, gidişlerde ve konaklarda yeniçeriler padişahın etrafında bulunup onu muhafaza ederlerdi.

Savaş dışında ise, barış zamanlarında yeniçeriler İstanbul’u korurlardı.

Yeniçeri ocağına alınan askerler Hristiyan ailelerin çocukları arasından seçilerek yetiştirilirdi.

Yeniçeri ocağı ordunun teknik sınıfını oluşturmaktaydı.

Yeniçeri ocağı, merkez ordusunu oluşturmaktaydı.

Yeniçerilere 3 ayda bir ulufe denilen bir maaş verilmekteydi.

Osmanlı Devleti’nde askeri bir sınıf olarak kurulmuş olan Yeniçeriler aynı zamanda Dünya tarihindeki ilk sistemli ve çağdaş ordudur.

Yeniçeriler genellikle savaş alanında bulunmazlardı.Çünkü yeniçerilerin görevi iç huzursuzlukları ve ayaklanmaları bastırmaktı.

Yeniçeri ocağı ilk önce Edirne’de kurulmuş olsa da, İmparatorluğun merkezi İstanbul’a taşınması ile İstanbul’a yerleşmiştir.

Yeniçerilerin bozulmaya başlaması, devlet işlerine karışması, bir müddet sonra sonlandırılarak kapatılmalarına sebep olmuştur.

Yeniçeri ocağına alınma koşulları ilk başta sıkı kurallara bağlı ve zor bir sınav iken bu kuralların gevşetilmesi bozulmanın başlıca sebepleri arasında görülmektedir.

Yeniçeri Ocağı Neden Kaldırıldı?

Kurulduğu dönemde dünyanın sayılı askeri örgütü kabul edilen ve Osmanlı Devleti’nin yükseliş aşamasına erişmesinde büyük katkıları olan Yeniçeri ocağı daha sonra gelişen olumsuz olaylar nedeniyle ortadan kaldırılmıştır.

Tarihte “Vak’a-i Hayriyye” ya da “Hayırlı Olay” olarak bilinen olay 16 Haziran 1826 tarihinde İstanbul’da meydana gelmiştir.Padişah II.Mahmut tarafından Yeniçeri Ocağının topa tutularak yok edilmesi, sağ kalanların da idam edilmesi ile sonuçlanan olaylardır.

Padişah 2.Mahmut’un Yeniçeri Ocağını kapatmasına giden süreçte Yeniçeri isyanları etkili olmuştur.Vezir-i Azam İbrahim Paşayı istemeyen birtakım kişiler Yeniçeri ağası tarafından çıkarılmıştır.Epey bir zaman sefere çıkılmadığı için askerlerin sefer istemesi yüzünden bu olaylar çıkmıştır.

Yeniçeri ocağının çıkardığı isyanların altında yatan asıl sebepler arasında üst kademede görev kişilerin kışkırtmaları bulunur.Osmanlı Devleti bünyesinde bulunan yüksek mevkilerde görev alan kişilerin birbirlerine karşı güç toplayarak, üst kademelere erişmek için verdikleri vaatlerdir.

Yeniçeri ocağının yükseliş dönemindeki askeri başarısı göz doldururken ve döneminin en etkili askeri gücü kabul edilirken zamanla durum tersine dönmüştür.Osmanlı Devleti’nin duraklama ve gerileme dönemleri olan 16. ve 17.yüzyıllarda Yeniçeri ocağı askeri başarılarını yitirmiş ve beraberinde zamanla İmparatorluğa uygulamaya başladıkları isyanlar sebebiyle ortadan kaldırılmıştır.