Yan Anlam Nedir? Özellikleri ve Örnekleri

Türkçede yan anlam nedir ve yan anlam ne işe yarar sorusu okul çağındaki pek çocuk tarafından aratılmaktadır. Yan anlam, anlatılmak istenen bir durumu karşı tarafa daha kolay bir şekilde aktarmak için kullanılmaktadır. Cümle içindeki kelimelerin gerçek anlamaları temel alınarak zaman içerisinde değişmiş hali olarak kullanılmaktadır. Öğrenciler tarafından karıştırılan bu konu dilbilgisi konuları arasında öğrenilmesi önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkar.

Yan anlam, bir sözcüğün gerçek anlamı ile bağlantılı olan sözcüklere denilmektedir. Yan anlamlı sözcükler her ne kadar sözcüğün gerçek anlamının dışında kullanılsa da içerisinde gerçek anlamını da barındırmaktadır. Cümle içinde benzerliklere ve yapılan yakıştırmalara dikkat edilerek yan anlamlı sözcükler bulunabilmektedir.

Bir örnek ile ifade edilecek olursa, “burun” kelimesini ele alabiliriz. Burun sözcüğü anlam olarak koku almamıza yarayan organ demektir. Fakat geminin burnu olarak kullandığımızda geminin ön tarafı anlamında kullanmış oluruz. Bu da kelimeyi yan anlamı ile kullandığımızı göstermektedir.

Yan Anlamlı Cümle Örnekleri

Aşağıda gerçek anlamı verilen kelimelerin yan anlamları ile kullanıldığı cümleler verilmiştir. Cümleleri dikkatli bir şekilde inceleyerek yan anlamlı kelimeler hakkında bilgilerinizi pekiştirebilirsiniz.

Yan anlamın kullanıldığı örnek cümleler şu şekilde sıralanabilir;

Kadıköy sırtlarına ağaç dikiyorlar.

Gülün tomurcukları hemen patlamış

Uçağın kanadı havada parçalanmış

Köprünün ayağına bomba koymuşlar.

Şişeyi de boğazına kadar doldurdu.

Kapının kolunu kırınca babam bana kızdı.

Yandaki yokuşun başına kadar koştuk.

Bu dalda başarılı olabilirsin.

Kapının dili bir türlü açılmadı.

Yan Anlam Cümleleri İle Konu Anlatımı

Yan anlamın konuyu pekiştirmesi için doğru bir şekilde anlatılması gerekir. Kurulan cümleler üzerinden yan anlam çok daha iyi anlaşılabilir. Mesela “Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar” cümlesinde sırtlarına kelimesi taraflarına anlamı taşımaktadır. Bu kelime cümlede yan anlam taşır. Ayrıca “Gülün tomurcukları sabahleyin patlamış” cümlesinde de patlamış demek açmış anlamı taşıyor. Ayrıca “Yokuşun başına kadar koştuk” cümlesindeki yokuşun başı aslında yokuşun üzeri olarak biliniyor.

Cümle de bu şekilde doğru bir şekilde ifade edilecektir. Bunun yanı sıra “Kapının kolunu kırınca babamdan azar işittim” cümlesinde kapının kolu aslında kapının sapıdır. Kapının sapı ise kol olarak yan anlamı ile kullanılmıştır. Dolayısı ile cümlelerde yan anlam kullanılacaksa bu mutlaka gerçek anlamı anımsatmalıdır. Bu sayede anlatılmak istenen ifade de kolaylıkla anlatılabilir. Cümlede de verilmek istenen anlam kolay bir şekilde karşı tarafa anlatılmış olur. Örnek cümleler ile yan anlam çok daha iyi anlaşılacağı için ders anlatımlarında çoğunlukla cümleler kullanılır. Mesela “Bu yıl dolar hiç düşmedi” denildiğinde yan anlam kullanılmıştır.