Kaynaştırma Nedir? Kaynaştırma Ünsüzü Nasıl Bulunur, Neden Kullanılır?

Kaynaştırma ünsüzü konusu, Türkçenin en önemli konularından bir tanesidir. Türkçede iki ünlü kural olarak yan yana gelmez. Bu sebeple bir kelimenin yanına ek olarak başka bir ünlü geldiği zaman aralarına kaynaştırma ünsüzü gelmektedir.

Türkçede ünlü ile biten bir kelimenin sonuna bir ünlü harf ile başlayan ek getirildiğinde araya kaynaştırma ünsüzü gelmektedir. Bu konunun öğrenciler tarafından iyi bir şekilde bilinmesi gerekmektedir.

Kaynaştırma Nedir?

Kaynaştırma ünsüzü, yardımcı ünsüz ismi ile de bilinir. Türkçede iki ünlünün yan yana gelmesi kural olarak mümkün olmadığı için ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlü ile başlayan ek gelmesi halinde araya kaynaştırma ünsüzleri gelmektedir.

Sadece ülkemizde kullanılan Türkçede değil, bunun dışında tarihi ve çağdaş Türk dillerinde de kaynaştırma ünsüzü kullanıldığı görülmektedir. Genel olarak kaynaştırma ünsüzleri -y ve -n sessiz harfleri olarak bilinmektedir. Bu ünsüz harfler kök + ek ya da ek + ek olması halinde iki ünlü harfin yan yana geldiğinde kullanılır.

Ünlü harf ile biten kelimenin sonuna ünlü harf ile başlayan ek gelmesi halinde “y, n, ş, s” kaynaştırma ünsüzleri araya girmektedir. Bazı kaynaklarda kaynaştırma ünsüzlerinin yalnızca “y, n” olduğu söylense de “s ve ş” ünsüzleri de kaynaştırma ünsüzü olarak kabul edilmektedir.

Kaynaştırma Ünsüzü Nasıl Bulunur, Neden Kullanılır?

Kaynaştırma ünsüzleri iki ünlünün yan yana gelmeyeceği durumlarda kullanılır. Örnek verecek olursak;

dede – i burada araya kaynaştırma ünsüzü gelmesi gerekir. Dede – y – i

yedi – er → yedi – ş – er

şiir – e → şiiri – n – e

Bir sözcük ünlü ile bittiği zaman ise, imiş, idi ek eylemler ve ile ve iken bağ fiil ekleri birleşik yazılmaları halinde araya -y ünsüz harfinin gelmesi gerekir. Bu durumda eklerin başındaki -i ünlü harfi düşmektedir.