John Dewey Kimdir?

Doğum tarihi: 20 Ekim 1859, Burlington Vermont, ABD

Ölüm tarihi ve yeri: 1 Haziran 1952 New York, ABD

John Dewey’in Hayatı

Dewey, 20 Ekim 1859’da Vermont, Burlington’da Archibald Dewey ve Lucina Artemisia Rich’in çocuğu olarak dünyaya geldi.Çiftin biri bebekken ölen dört oğlundan üçüncüsüydü.Zengin bir çiftçinin kızı olan Dewey’in annesi dindar bir Kalvinistti.Bir tüccar olan babası, İç Savaş’ta Birlik Ordusu askeri olmak için bakkal işini bıraktı.Dewey’in babasının, İngiliz edebiyatına olan tutkusunu yavrularıyla paylaştığı biliniyordu.Savaştan sonra Archibald, aileye rahat bir yaşam ve finansal istikrar sağlayan başarılı bir tütün dükkanının sahibi oldu.

Dewey büyürken Burlington devlet okullarına gitti ve bir öğrenci olarak başarılı oldu.Henüz 15 yaşındayken, HAP Torrey’in vesayeti altında felsefe okumaktan özellikle zevk aldığı Vermont Üniversitesi’ne kaydoldu.Dört yıl sonra Dewey, Vermont Üniversitesi’nden sınıfında ikinci olarak mezun oldu.

Dewey’in felsefi incelemeleri, ilk başta filozof ve psikolog William James’in yazılarını okumasından ilham aldı. Dewey’in deneycilik veya enstrümantalizm olarak bilinen felsefesi, büyük ölçüde insan deneyimine odaklanmıştı.Dewey’in akademide maruz kaldığı daha katı Aşkınsalcılık fikirlerini reddederek, fikirleri insan deneyimini geliştirmek amacıyla deney yapmak için araçlar olarak gördü.

Dewey’in felsefesi de insanın alışkanlık dışı davrandığını ve değişimin genellikle beklenmedik sonuçlara yol açtığını iddia ediyordu.İnsan, değişimin sonuçlarını anlamak için mücadele ederken, değişen ortamının kontrolünü yeniden ele geçirmek için yaratıcı düşünmeye zorlandı.Dewey için düşünce, insanın etrafındaki dünyayı anlaması ve onunla bağlantı kurması için bir araçtı.Evrensel bir eğitim, insanlara alışkanlıklarını nasıl bırakacaklarını ve yaratıcı düşüneceklerini öğretmenin anahtarıydı.

Dewey, ilerici eğitim reformunun güçlü bir savunucusuydu.Eğitimin yaparak öğrenme ilkesine dayanması gerektiğine inanıyordu.

1894’te Dewey ve eşi Harriet, Chicago Üniversitesi’nde kendi deneysel ilkokulları olan University Elementary School’u kurdular.Amacı, eğitim teorilerini test etmekti, ancak Dewey, üniversite rektörü Harriet’i kovunca istifa etti.

1919’da Dewey, meslektaşları Charles Beard, Thorstein Veblen, James Harvey Robinson ve Wesley Clair Mitchell ile birlikte The New School for Social Research’ü kurdu.Yeni Okul, sanat ve sosyal bilimlerde entelektüel fikirlerin serbest alışverişini vurgulayan ilerici, deneysel bir okuldur.

1920’lerde Dewey, dünyanın her yerindeki okullarda eğitim reformu üzerine dersler verdi.Özellikle Rus eğitim sistemindeki deneylerden etkilenmişti ve Amerika’ya döndüğünde öğrendiklerini meslektaşlarıyla paylaştı. Eğitim esas olarak öğrencilerin şimdiki zamanla etkileşimlerine odaklanmalıdır. Ancak Dewey, geçmişi öğrenmenin değerini de göz ardı etmedi.

Dewey, demokrasinin en iyi yönetim biçimi olduğunu düşünürken, Amerika’nın demokrasisinin Sanayi Devrimi’nin ardından gerildiğine inanıyordu.Sanayileşmenin, topluma bir bütün olarak fayda sağlamak yerine, yalnızca birkaç kişi için hızla büyük bir servet yarattığına inanıyordu.Büyük siyasi partileri büyük iş dünyasının hizmetkarları olarak gören Dewey, sıradan insanların sosyal çıkarlarına uygun olarak büyük şirketlerle bağlantı kurmak yerine genellikle kendi adayları için kulis yapan bir örgüt olan Halk Lobisi’nin başkanı oldu.1946’da Dewey, 1948 başkanlık seçimleri için işçi liderlerinin Halk Partisi adında yeni bir siyasi parti kurmasına dahi yardım etmeye çalıştı.

1946’da, o zamanlar 87 yaşında olan Dewey, Roberta Grant adlı dul bir kadınla yeniden evlendi.Evlendikten sonra Dewey’ler, Roberta’nın mirası ve Dewey’in kitap telif haklarıyla yaşadılar. 1 Haziran 1952’de, eğitim reformunun ömür boyu destekçisi ve herkesin haklarının savunucusu olan Dewey, 92 yaşında çiftin New York City’deki apartman dairesinde zatürreden öldü.

Not:ABD’li felsefeci John Dewey, 1924 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün daveti üzerine Türkiye’ye gelerek Türk eğitim sistemi üzerinde incelemeler yaptıktan sonra kapsamlı bir rapor hazırlamıştır.Profesör John Dewey, Türkiye’ye geldiğinde ABD’de Kolombiya Üniversitesinde öğretim üyesi idi.