Hayriyye Kitabının Özeti / NABi

Yazarı:Nabi

Türü: Mesnevi

Konusu:Bir öğüt kitabı olarak değerlendirebilir, hatta öyle ki bu öğütlerin içeriği cumhuriyet sonrası dönemde dahi tartışılmış ve bu öğütlerle ilgili edebiyat tarihçileri çeşitli olumlamalar ve eleştirilerde bulunmuşlardır. Bir babanın pedagojik eğitimini konu alan eser devrinin devrinden sonraki birçok şairi etkilemiştir.

Hayriyye Özeti

Hayriyye özeti bakıldığında içerisinde bir kısım olan Matlab-ı Marifet-i Rabbani başlığı taşıyan bölüm içerisinde Nabi, Allah’ı bilme gereği konusunda durur ve bu kısımda kendi oğluna irfan sahibi olması açısından eserleri okumasını söyler. Üstelik felsefe konularından uzak olunmasını isteyen şair, oğlu Mehmet Çelebi’nin şahıslarına tüm gençlere ham sofu değil arif olmalarını söylemektedir.

Hayriyye, aynı zamanda devrinin sosyal eleştirisini de yapar. Devlet kurumlarındaki, mahkemelerdeki bozulma, ahlâki çözülme dönemine dair önemli eleştiri konularıdır. Ayrıca halkın ezilmişliği, ulemanın cahilliği gibi konular üzerinde de durur.

Nâbî, eserini 1701 yılında Halep’te yazmasına karşın İstanbul’u ilim, sanat, kültür ve eğlence merkezi olarak över. Onun bu yönleriyle eşsiz bir şehir olduğunu belirtir.

Hayriyye, Türk kültür tarihinin çocuk eğitimi ve edebiyatı ile ilgili ilk eserlerinden biri olması yönüyle de dikkat çekici bir eserdir. Tanzimat Dönemi sanatçısı Ziya Paşa Harabat isimli antolojisinde Nâbî ve eserinden övgüyle söz eder. Yazıldığı dönemden itibaren ilgiyle okunan Hayriyye, Feridüddin Attar’ın Pendnâme ve Keykâvus’un Kâbusnâme’sine benzetilse de bu eserlerden şekil ve içerik bakımlarından oldukça farklıdır.