Friedrich Wöhler Kimdir?

Doğum: 31 Temmuz 1800, Eschersheim, Frankfurt, Almanya

Ölüm tarihi ve yeri: 23 Eylül 1882, Göttingen, Almanya

Friedrich Wöhler Biyografi

Friedrich Wöhler, inorganik bir tuz olan amonyum siyanattan organik bir bileşik olan ürenin senteziyle tanınan, böylece organik maddelerin yalnızca canlılardan üretilebileceğini öne süren ‘vitalizm’ teorisini çürüten ünlü bir Alman kimyacıydı.

Wöhler ayrıca 1827’de alüminyum ve 1828’de berilyum metallerini izole eden ilk kişiydi.

Hayatın erken dönemi ve eğitim:

Friedrich Wöhler, 31 Temmuz 1800’de Almanya’nın Frankfurt kentinde Eschersheim’da doğan bir Alman kimyagerdi. Ailesi nesiller boyu atlı adamdı ve babası Anton August Wöhler, Frankfurt’ta bir mahkeme memuruydu. Friedrich, 1814’ten 1820’ye kadar Gymnasium’a gitti. Çocukluğunda kimyaya ve mineral toplamaya tutkulu bir ilgisi vardı. 1820’de Marburg Üniversitesi’nde tıp okumaya başladı ve bir yıl sonra Heidelberg Üniversitesi’ne transfer oldu. 1823 yılında kadın doğum alanında uzmanlaşarak tıp diplomasını aldı.

Wöhler kimya sevgisinin peşinden gitmeye karar verdi ve ünlü kimyager Jöns Berzelius’un gözetiminde eğitim almak için İsveç’e gitti.

Bir yılı aşkın bir süre Wöhler, Stockholm’de mineral analizi eğitimi aldı. Ayrıca İsveç dilini de öğrendi ve Berzelius ile yakın bir dostluk kurdu.

1825’te Wöhler, Berlin Ticaret Okulu’nda bir pozisyon elde etti ve 1831’de Kassel’deki Teknoloji Enstitüsü’ne atandı.

1828’de kuzeni Franziska Wöhler ile evlendi ve iki çocukları oldu. Ne yazık ki Franziska 1832’de öldü. Aynı yıl Julie Pfeiffer ile evlendi ve dört çocukları oldu.

Wöhler, 1836’da Almanya’nın Göttingen Üniversitesi’nde kimya profesörü oldu ve 1882’deki ölümüne kadar orada kaldı.

Katkılar ve Başarılar:

Wöhler, 1827 yılında alüminyum klorürü potasyum ile bir platin kap içinde karıştırılarak ısıtarak metal alüminyumu izole eden ilk kişiydi. 1828’de saf berilyumu berilyum klorürden başarıyla izole etmek için aynı tekniği kullandı.

Berzelius’un ‘vitalizm’ adını verdiği teorisi Wöhler tarafından sorgulandı. Teori, bileşiklerin organik ve inorganik olmak üzere yalnızca iki kategoriye ayrıldığını söylüyordu. Teori, organik bileşiklerin yalnızca canlıların dokularında ‘hayati’ bir kuvvetle oluşabileceğini öne sürüyordu. Bu teoriye göre inorganik reaktantlardan organik maddenin sentezlenmesi mümkün değildir. Berzelius, inorganik bileşiklere ilişkin kuralların organik bileşiklere uygulanamayacağına inanıyordu.

1828’de Wöhler, üre kristalleri oluşturmak için amonyum siyanat, kurşun siyanat ve amonyak çözeltisini ısıtarak bir deney gerçekleştirdi. Wöhler, organik bileşiklerin inorganik reaktanlardan başarıyla üretilebileceğini gösterdi. Onun deneyi, diğer kimyagerlerin inorganik maddelerden organik maddeler geliştirme konusunda iyimser olmalarını sağladı.

Kimyager Adolf Kolbe’nin 1845’te oksijen, karbon ve hidrojeni birleştirerek organik madde asetik asidi yaratmasıyla ‘vitalizm’ teorisi bir kenara atıldı. Bu sonuçla birlikte Berzelius’un vitalizm teorisi nihayet tamamen geçersiz hale geldi.

Wöhler, kimyager Justus von Liebig ile bir çalışma ilişkisi kurdu ve araştırmalarında işbirliği yaptılar. 1832’de ilk karısının ölümünden sonra Wöhler, kimyager Justus von Liebig’in laboratuvarında çalışmak üzere yedi haftalığına Giessen’e gitti.

Acı bademlerin preslenmesinden elde edilen yağ üzerinde yararlı araştırmalar yürüttüler, benzoil grubunu (C6H5CO) keşfettiler ve bunun bir dizi bileşik aracılığıyla değişmeden kaldığını gösterdiler.

Daha sonra yaşam:

Wöhler’in araştırma katkıları, profesörlükteki yükümlülükleri ve görevleri nedeniyle sonraki yıllarda daha az dinamikti. Laboratuvarları yönetti ve aynı zamanda Hannover’deki tüm eczanelerin genel müfettişi olarak görev yaptı.

Wöhler ayrıca Berzelius’un ders kitaplarını ve araştırma makalelerini İsveççe’den Almanca’ya çevirmek için de önemli miktarda zaman harcadı.

Ayrıca minerallere olan ömür boyu ilgisi onu meşgul etti. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda illüstrasyon ve jeolojik örnek aldı ve konuyla ilgili 50’ye yakın makale yayınladı.

Çok sayıda öğrenciye ders verdi ve Göttingen’de Avrupa’nın ilk büyük öğretim laboratuvarlarından birinin kurulmasına yardımcı oldu.

1862 yılında çinko, kalsiyum ve karbonu birlikte ısıtarak kalsiyum karbürden asetilen gazı (C2H2) üreten ilk kişi oldu .

Wöhler, 1872’de Londra Kraliyet Cemiyeti’nden Copley Madalyası ile ödüllendirildi.Wöhler, 23 Eylül 1882’de Göttingen’de 82 yaşında öldü.