Ezer Weizman Kimdir? Hayatı Ve Biyografisi

Doğum tarihi: 15 Haziran 1924, Tel Aviv, İsrail 

Ölüm tarihi ve yeri: 24 Nisan 2005, Kayserya, İsrail

Ezer Weizman Kimdir?

Ezer Weizman (1924 doğumlu), 1993’te İsrail cumhurbaşkanı olan bir İsrail hava kuvvetleri komutanı ve devlet adamıydı. Weizman, katı bir çizgiden Arap uluslarıyla barışı sağlamanın önde gelen bir savunucusuna dönüştü.

Ezer Weizman’ın kariyeri, bir dizi keskin kişisel geçişlerle fırtınalı bir kariyerdi: profesyonel ordudan sivil hayata, siyasetten özel sektöre ve tekrar siyasete ve sağcı Gahal partisi üyeliğinden parti üyeliğine sol görüşlü İşçi Partisi. Weizman, hayatı boyunca İsrail’deki en renkli ve tartışmalı figürlerden biri olarak kaldı.

Weizman, 1924’te Tel-Aviv, Filistin’de (şimdi İsrail) doğdu. Amcası, iki Dünya Savaşı öncesi dönemde Siyonist hareketin lideri ve daha sonra İsrail devletinin ilk başkanı olan Chaim Weizman’dı. Doğumundan kısa bir süre sonra Weizman’ın ailesi, babası Yehiel’in tarım bilimi öğrettiği Hayfa’ya taşındı. Weizman 16 yaşındayken Filistinli Yahudilerin yeraltı askeri örgütünün piyadeleriyle eğitim gördü, ancak kısa süre sonra uçmaya ilgi duymaya başladı. Daha sonra otobiyografisi On Eagle’s Wings’de (1976) “Hava kuvvetleri güzel hayallerle dolu” diye yazmıştı. “Uçaklar, uçuyor, kanatlarınızı açıyor; bulutlar ve motorların uğultusu; ve o harika güç, farklı olma hissi.”

1942’de Weizman pilot lisansını aldı ve II. Dünya Savaşı sırasında Mısır ve Hindistan’da Kraliyet Hava Kuvvetleri savaş pilotu olarak hizmet gördü. 1946’da terhis edildi ve bağımsızlık hazırlıklarının bir parçası olarak Yahudi sivil ve askeri havacılığına duyulan ihtiyacın güçlü bir savunucusu oldu. 1947’de Weizman’a bir Piper Cub uçağı ekibinin sorumluluğu verildi. Birlik izole edilmiş Yahudi yerleşim birimlerini tedarik etti ve modern İsrail hava kuvvetlerinin çekirdeği haline geldi.

1948 İsrail bağımsızlık savaşı sırasında Weizman, İsrail’in o zamanlar çok daha üstün bir hava kuvvetine sahip olan Mısır’a yönelik ilk hava saldırısında yer aldı. Savaşın ardından kariyerli bir hava kuvvetleri subayı olarak kaldı ve yeni başlayan hava kuvvetlerinin İsrail ordusunun güçlü, ayrı bir kanadı haline gelmesine yardım etti. 1950’de yarbaylığa ve hava kuvvetleri operasyon şefliğine terfi etti. 1951’de İngiltere’de Kraliyet Hava Kuvvetleri Hava Komutanlığı Koleji’nde okudu. İsrail’e döndüğünde Weizman, 1953’ten 1956’ya kadar bir hava üssünün komutanı olarak görev yaptı, ardından hava kuvvetleri genelkurmay başkanı oldu. Weizman’ın hava kuvvetlerini daha modern ve bağımsız hale getirme çabaları, Mayıs 1966’da İsrail Savunma Kuvvetleri operasyon şefliğine terfi ettiğinde doruk noktasına ulaştı.

Weizman’ın hava üstünlüğünü savunması ve önleyici hava saldırılarının kullanılması, 1967 Altı Gün Savaşı’nın dramatik başarısıyla doğrulandı. Savaşın ilk saatlerinde Mısır hava kuvvetleri yerde fiilen yok edildi ve İsrail’in zaferi garantilendi. Yine de Weizman, Ocak 1968’de genelkurmay başkanlığına terfisinin reddedilmesinden duyduğu hayal kırıklığını gizlemedi.

1969’da o zamanlar tümgeneral olan Weizman ordudan istifa etti. Halk arasında katı duruşuyla tanınan siyasete atıldı ve Golda Meir liderliğindeki ulusal birlik hükümetinde ulaştırma bakanı oldu. Weizman, Likud partisinin sağcı Gahal siyasi fraksiyonunun bir üyesiydi. Gahal, Ocak 1970’te Meir’in Mısır ile çatışmayı sona erdirmek için ateşkes çağrısını protesto ettiğinde Weizman görevinden istifa etti. Gahal siyasetinin yanı sıra çeşitli ticari girişimlerde bulundu ve açık sözlü görüşleri nedeniyle Likud lideri Menachem Begin ile huzursuz bir ilişki sürdürdü. Weizman’ın katı politikaları, güç aracılığıyla barışı desteklemeye doğru evrildi. Kartalın Kanatlarında”Herhangi bir barış belirtisine karşı duyarlı olmalıyız ve savaşları sona erdirmek için herhangi bir Arap girişimine kalbimizi açmalıyız. Ancak askeri, ekonomik ve sosyal gücümüzü inşa etmezsek bunun olma ihtimali yok.” Might.”

Begin’in 1976-1977 başbakanlık kampanyasının direktörü olarak Weizman, Begin ve Likud partisinin 29 yıllık muhalefetin ardından sandıklardan galip çıkmasını sağlayan Mayıs 1977’deki siyasi altüstlüğün düzenlenmesinde etkili oldu. Likud’un çoğunlukta olduğu yeni koalisyon hükümeti göreve başladığında, Weizman savunma bakanı oldu. Tipik bir enerji ve şevkle, selefi Şimon Peres’in silahlı kuvvetleri yeniden inşa etme çabalarını sürdürdü. Weizman kişisel olarak Amerika Birleşik Devletleri ile daha yakın bir askeri tedarik ilişkisi sürdürdü.

Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat’ın Kasım 1977’deki dramatik barış girişiminin ardından Weizman, Begin’in stratejisinin mimarı oldu. Mısır’ın İsrail’i tanıma ve Orta Doğu ihtilafının çözümünü müzakere etme isteğinin tarihi bir fırsat oluşturduğunu şiddetle savundu. Weizman ikinci anı kitabı The Battle for Peace’de “İşim değişti” dedi.(1981). “Savaş odası yerine, kendimi müzakere odasında buldum ve yine tam gaz ilerlemeye devam ettim.” Aylar süren sıkıcı müzakereler sırasında Weizman, sonunda 1979 İsrail-Mısır Antlaşması ile sonuçlanan barış sürecini teşvik etmek için Sedat ile olan sıcak kişisel ilişkisini kullandı. Ancak süreç, onu sık sık keskin politika farklılıklarına ve Premier Begin ve diğer kabine üyeleriyle hararetli görüş alışverişlerine dahil etti. Nihayet 1980’de Weizman kabineden istifa etti. Politikadan tamamen çekildi, Caesaria’daki evine ve çeşitli iş projelerine çekildi.

1984’te Weizman siyasete yeniden girdi. İsrail siyasi yelpazesinin merkezini doldurmayı umarak yeni bir siyasi parti olan Yahad’ı (Birlikte) örgütledi ve yönetti. Aktif bir kampanyanın ardından sandıklarda başarılı olması beklenen parti, yalnızca dört sandalye kazanarak başarısız oldu. En büyük iki parti olan İşçi Partisi ve Likud bir çıkmaza girdi ve Weizman’ın koltukları çok önemliydi. Her iki partinin Ulusal Birlik hükümetinin kurulmasına yardım etti ve Başbakanlık’ta bakan oldu. Sonunda, partisini İşçi Hizalaması’na entegre ederek siyasi başkalaşımını tamamladı.

1990’larda Weizman, İsrail’in Golan Tepeleri’ndeki işgalinden çekilmesini, Arafat’ın Filistin Kurtuluş Örgütü ile doğrudan müzakereleri ve bir Filistin devletinin kurulmasını savundu. Weizman’ın barışı savunması, sürekli olarak diğer yetkililerle çatışmalara yol açtı. Yitzhak Shamir liderliğindeki Likud-İşçi koalisyon hükümetinde bilim bakanı olarak atanan Weizman, o zamanlar yasak olan Arafat’ın FKÖ üyeleriyle gizlice görüştü. Shamir onu kovmakla tehdit etti, sonra kısmen yumuşadı, ancak Weizman dış politikaya karar veren iç kabineden atıldı.

1993’te İsrail parlamentosu Knesset, Weizman’ı beş yıllık bir dönem başkanlığına atadı; prestij taşıyan ancak çok az güç taşıyan büyük ölçüde törensel bir ofis. 1995’teki barış görüşmeleri sırasında, geçici Başbakan Şimon Peres’in birçok uykusuz geceden sonra kararlar alıp alamayacağını sorguladı. Weizman, “ellerinde kan olduğunu” söylediği için bazı Filistinli tutukluları serbest bırakmayı aylarca reddederek başbakana meydan okudu. 1990’ların ortasındaki barış süreci çözülmeye başlayınca Weizman İsrail başbakanı Benjamin Netanyahu’ya Filistin lideri Yaser Arafat ile görüşmesi için baskı yaptı. The Economist , Weizman’ın “kendini halkın sesi olarak gördüğünü” kaydetti (31 Ağustos 1996). İsrail siyasetinin hassas dünyasındaki kariyeri boyunca, Weizman kararlı bir şekilde kendi adamı olarak kaldı.