Rusya neden Ukrayna’ya asker gönderiyor ve Putin ne istiyor?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aylarca Ukrayna’ya saldırmayı planladığını yalanladı, ancak şimdi bir barış anlaşmasını bozdu ve “barışı korumak” için birliklere isyancıların elindeki iki doğu bölgesine emir verdi.

Rusya, son aylarda Ukrayna sınırlarına en az 150.000 asker yerleştirdi ve son hamlesinin yeni bir işgalin ilk adımı olduğuna dair korkular var. Bundan sonra olacaklar, Avrupa’nın tüm güvenlik yapısını tehlikeye atabilir.

Rus birlikleri nereye gönderiliyor ve neden?

Rusya 2014’te Ukrayna’yı işgal ettiğinde, Başkan Putin’in desteklediği isyancılar doğunun büyük bir bölümünü ele geçirdi ve o zamandan beri Ukrayna ordusuyla savaşıyorlar. Uluslararası bir Minsk barış anlaşması vardı ama çatışma devam ediyor ve bu nedenle Rusya lideri isyancıların elindeki iki bölgeye asker gönderdiğini söylüyor. BM Genel Sekreteri, Rusya’nın barış gücü kelimesini kullanmasını kategorik olarak reddetti.

Batı, Moskova’nın hem Rusya’ya hem de Avrupa Birliği’ne komşu olan 44 milyonluk bir ülke olan Ukrayna’yı yakında ve yeni bir işgal planladığına inanıyor. Başlangıç ​​olarak, ayrılıkçıların kontrolündeki Donetsk’e tankların geldiğine dair raporlar var ve en son uydu fotoğrafları Rus birliklerinin Ukrayna sınırlarının kısa bir mesafesinde konuşlandığını gösteriyor.

Putin, Ukrayna’yı doğudaki düşmanlıkları durdurmadığı takdirde daha fazla kan dökülmesinden sorumlu olacağı konusunda uyardı. Ancak şimdiden bir dizi düzmece olay yaşandı ve bunlardan herhangi biri bir Rus saldırısı için bahane olarak kullanılabilir.

Putin’in Ukrayna ile sorunu ne?

Rusya, Ukrayna’nın hem NATO hem de AB gibi Avrupa kurumlarına yönelmesine uzun süredir direniyor. Şimdi, Bay Putin Ukrayna’nın Batı’nın bir kuklası olduğunu ve zaten hiçbir zaman uygun bir devlet olmadığını iddia etti.

Batı’dan ve Ukrayna’dan 30 ülkenin savunma ittifakı olan NATO’ya katılmayacağını ve Ukrayna’nın silahsızlanıp tarafsız bir devlet haline geleceğini garanti ediyor.

Eski bir Sovyet cumhuriyeti olan Ukrayna’nın Rusya ile derin sosyal ve kültürel bağları var ve orada Rusça yaygın olarak konuşuluyor, ancak Rusya’nın 2014’te işgal etmesinden bu yana bu ilişkiler yıprandı.

Rusya, 2014’ün başlarında Rusya yanlısı cumhurbaşkanı görevden alındığında Ukrayna’ya saldırdı. Doğudaki savaş o zamandan beri 14.000’den fazla can aldı.

Asi bölgelerinin tanınması neden tehlikelidir?

Şimdiye kadar bu sözde Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetleri Rus vekilleri tarafından yönetiliyordu.

Putin’in onları bağımsız olarak tanıyan kararnamesi uyarınca, Rus birlikleri ilk kez orada konuşlanmış olarak kabul ediliyor ve askeri üsler de inşa edebiliyorlar.

Her gün yüzlerce ateşkes ihlaline tanık olan bir bölgeye Rus birliklerinin yerleştirilmesiyle açık savaş riski çok daha yüksek oluyor. İki isyancı bölge, Minsk barış anlaşmaları kapsamında Ukrayna içinde özel statüye sahip olacaktı, ancak Putin’in hareketi bunun olmasını engelliyor.

Durumu daha endişe verici yapan şey, iki isyancı devletçiğin sadece sahip oldukları sınırlı topraklarda hak iddia etmekle kalmayıp, Ukrayna’nın tüm Donetsk ve Luhansk bölgelerine göz dikmeleri. Rus lider, “Onları tanıdık, değil mi ve bu onların tüm kurucu belgelerini tanıdığımız anlamına geliyor” dedi.

Rusya, Ukrayna’nın doğuda “soykırım” yaptığına dair yanlış suçlamalarla şimdiden savaşa zemin hazırladı. İsyancıların kontrolündeki bölgelerde 700.000’den fazla pasaport dağıttı, bu nedenle herhangi bir eylem kendi vatandaşlarını korumak olarak haklı görülebilir.

Rusya nereye kadar gidecek?

Başkan Putin, doğudaki barış anlaşmalarını yırtmaktan vazgeçebilir. Geçmişte sadece istediğini alamazsa “askeri-teknik” önlemlerden söz etti ve Moskova daha önce “Rus işgali yok” diye ısrar etti.

Ancak diplomatik bir çözüm şansı pek iyi görünmüyor ve Batı, onun daha ileri gideceğinden korkuyor. ABD Başkanı Joe Biden, “Ukrayna’nın 2,8 milyon masum insanın yaşadığı başkenti Kiev’i hedef alacaklarına inanıyoruz” uyarısında bulundu.

Teoride, Rus kuvvetleri Ukrayna’yı doğudan, kuzeyden ve güneyden süpürmeyi ve demokratik olarak seçilmiş hükümetini kaldırmayı hedefleyebilir.

Askerleri Kırım, Beyaz Rusya ve Ukrayna’nın doğu sınırları çevresine seferber edebilirler. 

Ancak Ukrayna son yıllarda silahlı kuvvetlerini geliştirdi ve Rusya düşman bir nüfusla karşı karşıya kalacak. Ordu, 18-60 yaşları arasındaki tüm yedekleri çağırdı.

Üst düzey ABD askeri yetkilisi Mark Milley, Rus kuvvetlerinin ölçeğinin yoğun kentsel alanlarda çatışma ile “korkunç” bir senaryo anlamına geleceğini söyledi.

Rusya liderinin başka seçenekleri de var: belki uçuşa yasak bölge veya Ukrayna limanlarının ablukası veya nükleer silahların komşu Belarus’a taşınması.

Batı ne yapabilir?

Batı, Rusya’nın hamlesinin yasa dışı olduğunu ve BM Genel Sekreteri António Guterres’in bunu Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin ihlali olarak kınadığını söyledi.

Ancak NATO müttefikleri, Ukrayna’ya muharebe birlikleri gönderme planları olmadığını açıkça belirttiler. Bunun yerine Ukrayna danışmanları, silahlar ve sahra hastaneleri teklif ettiler.

Bu nedenle, başlıca tepki Rusya’yı yaptırımlarla cezalandırmak olacaktır:

Almanya, hem Rusya hem de Avrupalı ​​şirketler tarafından büyük bir yatırım olan Rusya’nın tamamlanmış Nord Stream 2 gaz boru hattını onayını durdurdu.

AB, Rusya’nın isyancıların elindeki bölgeleri parlamentoda bağımsız devletler olarak tanımaya yönelik “yasadışı kararına” destek veren 351 milletvekilini içeren geniş yaptırımları kabul etti.

ABD, Rusya hükümetini Batılı finans kurumlarından kestiğini ve üst düzey “elitleri” hedeflediğini söyledi.

İngiltere, beş büyük Rus bankasını ve üç milyarderi hedefliyor.

Daha büyük yaptırımlar yedekte tutuluyor.

ABD, Rusya’nın finans kurumlarına ve kilit sektörlerine bakıyor; AB, Rusya’nın finansal piyasalara erişimine odaklanıyor ve Birleşik Krallık, Rus iş dünyasının dolar ve sterline erişmesine kısıtlamalar getirerek “Kremlin’in içindeki ve çevresindekilerin saklanacak hiçbir yerleri olmayacak” konusunda uyardı.

Nihai ekonomik darbe, Rusya’nın bankacılık sistemini uluslararası Swift ödeme sisteminden ayırmak olacaktır. Ancak bu, ABD ve Avrupa ekonomilerini kötü etkileyebilir.

Bu arada, Baltık ülkeleri ve Polonya’da 5 bin NATO askeri görevlendirildi. 4.000 kişi daha Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Slovakya’ya gönderilebilir.

Rusya, NATO ile ilişkisini yeniden şekillendirirken bir “gerçek an”dan söz etti ve üç talebi vurguladı.

Birincisi, NATO’nun daha fazla genişlemeyeceğine dair yasal olarak bağlayıcı bir taahhüt istiyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov, “Ukrayna’nın asla ve asla NATO üyesi olmamasını sağlamak bizim için kesinlikle zorunludur” dedi.

Putin, Rusya’nın “Geri çekilecek başka bir yeri olmadığından” şikayet etti.

1994 yılında Rusya, bağımsız Ukrayna’nın bağımsızlığına ve egemenliğine saygı gösterilmesi için bir anlaşma imzaladı.

Ancak geçen yıl Başkan Putin, Rusları ve Ukraynalıları “tek millet” olarak tanımlayan uzun bir yazı yazdı ve şimdi modern Ukrayna’nın tamamen komünist Rusya tarafından yaratıldığını iddia etti. Aralık 1991’de Sovyetler Birliği’nin çöküşünü “tarihi Rusya’nın dağılması” olarak görüyor.

Başkan Putin ayrıca, Ukrayna’nın NATO’ya katılması halinde ittifakın Kırım’ı yeniden ele geçirmeye çalışabileceğini savundu.

Diğer temel talepleri, NATO’nun “Rusya sınırlarına saldırı silahları” yerleştirmemesi ve 1997’den itibaren ittifaka katılan üye devletlerin güçlerini ve askeri altyapısını kaldırması.

Bu, Orta Avrupa, Doğu Avrupa ve Baltıklar anlamına gelir. Gerçekte Rusya, NATO’nun 1997 öncesi sınırlarına dönmesini istiyor .