Orhan Kemal Kimdir ?Eserleri Nelerdir ? 

Doğum tarihi: 15 Eylül 1914, Ceyhan

Ölüm tarihi ve yeri: 2 Haziran 1970, Sofya, Bulgaristan 

Orhan Kemal Kimdir ?

Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal (15 Eylül 1914, Adana – 2 Haziran 1970, Sofya), toplumcu gerçekçi, Türk romancısı ve oyun yazarı.

Orhan Kemal Kimdir ?

Orhan Kemal’in Yaşamı 

15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya geldi.Babası, o sırada Çanakkale cepheside, Dardanos’ta topçu teğmeni olan avukat Abdülkadir Kemali Bey, annesi ise rüştiye mezunu, iki yıl kadar memleketinde ilkokul öğretmenliği yapmış Adanalı Azime Hanım’dır.

Çocukluğunun ilk yılları Adana’da geçti. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Adana’nın Fransız işgaline uğraması üzerine ailesi ile önce Niğde’ye, sonra Konya’ya taşındı. Konya’da bulunduğu dönemde Kuvay-ı Milliyet hareketine karşı Delibaş isyanına tanıklık etti.

Kuvay-ı Milliye güçlerine katılmış olan babası isyanın bastırılmasından sonra TBMM’ye Kastamonu milletvekili olarak girdi.Ankara’ya taşınan aile, 1923’te Adana’ya döndü. Ceyhan’da çiftçilikle uğraşmaya başlayan babası Toksöz gazetesini çıkardı.

Takrir-i Sükûn Kanunu’nun ardından pek çok gazete ile birlikte Toksöz de kapatıldı ve Abdülkadir Kemali Bey 11 ay tutuklu kaldı.1930’da Adana’da Ahali Cumhuriyet Fırkası’nı kuran Abdülkadir Bey, Ahali adlı gazeteyi çıkardı.

Babasının aktif siyaset yaşamı içinde olmasına rağmen Orhan Kemal bu yıllarda siyaset ile ilgilenmedi. Abdülkadir Bey, Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kendini fesh etmesinden sonra partisini kapatıp Suriye’ye kaçtı. 1931’de bütün aile Beyrut’a yerleşti.

1949’da babasını kaybetti ve aynı yıl doğan çocuğuna babasının adını verdi ve doğumdan sonra ailesiyle İstanbul’a yerleşti.Hayatının geri kalanında geçimini kitap, makale, film senaryosu yazarak sağladı.1952’de yayımladığı Murtaza ve Cemile romanları ile edebiyatçı olarak ünü yayıldı.

1954 yılında Bereketli Topraklar Üzerinde adlı romanı ile topraksız tarım işçilerinin dramını edebiyat dünyasına taşıdı.Aynı yıl 72. Koğuş’u yazmaya başladı. 1957’de dördüncü çocuğu Işık doğdu.

1958’de Sait Faik Hikaye Armağanı’nı Kardeş Payı adlı öyküsü ile aldı. Sinema senaryoları yazsa da çoğu sansürden geri dönmekteydi. O da senaryoları İlhan F. Demir, Yıldız Okur imzalarıyla kaleme aldı.1964’de Devlet Kuşu romanına dayanılarak uyarlanan İspinozlar oyunu ile ilk kez tiyatroya adım attı.

İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahenlenen oyun iki buçuk ay sonra bilinmeyen bir nedenle kaldırıldı.1965 yılında Nâzım Hikmet’le 3,5 Yıl”adlı anı kitabını yayımladı. Aynı yıl yayımlanan Bir Filiz Vardı adlı romanı ile otobiyografik romana döndü.

1960 yılında tanışıp duygusal bir ilişkiye girdiği ancak ilişkilerinin ortaya çıkmasından kısa bir süre sonra ayrılmak zorunda kaldığı son aşkını anlattı.

1966’da “hücre çalışması ve komünizm propagandası” yaptıkları gerekçesi ile iki arkadaşı ile birlikte tutuklandı. “Suç teşkil eden bir cihet bulunmadığı” yolundaki bilirkişi raporu üzerine bir ay sonra serbest bırakıldı. Kimi romanlarını oyun olarak tekrar kaleme alan yazar, 1967’de 72. Koğuş romanını oyunlaştırdı.

Eser, Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından sahnelendi. Orhan Kemal, bu oyunu ile Ankara Sanatseverler Derneği tarafından en iyi oyun yazarı seçildi. 1969’da Türk Dil Kurumu Ödülü’nü ve Sait Faik Hikaye Armağanı’nı Önce Ekmek adlı kitabı ile aldı.

Cezaevi yılları ve ilk hikayeleri
1938’de askerliğini yapmak üzere Niğde’ye gitti. Askerliğini yaparken “Maksim Gorki ve Nazım Hikmet kitapları okumak”, “yabancı rejimler lehinde propaganda ve isyana muharrik” suçundan 5 yıl hapis cezasına mahkûm edildi ve Kayseri Hapishanesi’ne gönderildi.

İlk şiirini Kayseri hapishanesi’nde yazdı. Duvarlar adlı şiiri Yedigün dergisinde Reşat Kemal imzası ile yayımlandı.

Babası Abdülkadir Kemali Bey, sekiz yıllık sürgünün ardından 1939 yılında Adana’ya döndü. Babasının girişimi ile önce Adana Cezaevi’ne, onun Bergama Ağır Ceza Reisliğine atanmasından sonra Bursa Cezaevi’ne nakledildi.

1940’ta, Bursa Cezaevi’nde ünlü şair Nazım Hikmet ile tanıştı. Onun toplumcu görüşlerinden etkilendi. Üç buçuk yıl Nazım Hikmet’le oda arkadaşlığı yapan Orhan Kemal, kendisinden Fransızca, felsefe ve siyaset dersleri aldı. Orhan Kemal’i şiir yerine roman ve öykü yazmaya teşvik eden de Nazım Hikmet oldu.

İlk düzyazı denemesi olan Onsekiz Yaş adlı romanını Nazım Hikmet’in yardımı ile Bir çalışma olarak yazdığı ancak yayımlamadığı bu romanın ardından öykü yazmaya yöneldi.

İlk öykülerini Bacaksız Orhan takma adıyla yayımladı. 1940 yılında Yeni Edebiyat dergisinde çıkan Balık, onun yayımlanan ilk öyküsüdür. İlk kez 1943’te İkdam gazetesinde “Asma Çubuğu” öyküsünde Orhan Kemal adını kullandı. Panait Istrati ve Maksim Gorki öykülerinden etkilendi. Hayatın içinden basit konuları, samimi bir dille anlattı.

Ölümü

Bulgar Yazarlar Birliği’nin çağrısı üzerine gittiği 1970 yılında Sofya’ya gitti. Asıl amacı babaannesinin soyunun bulunduğu yerleri gezip not almak ve “93’ten Bu Yana” adıyla ailesinin hikayesini yazmaktır.
Ancak bu isteğini gerçekleştiremedi. Geçirdiği bir beyin kanaması nedeniyle tedavi görmekte olduğu hastanede 2 Haziran 1970’te öldü.
Cenazesi özel bir araba konvoyuyla birlikte 5 Haziran 1970’te yurda getirildi; Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Orhan Kemal’in Eserleri

Öykü

EkmekKavgası 1949

Sarhoşlar1951

ÇamaşırcınınKızı 1952,7

72. Koğuş 1954,G

Grev1954,A

ArkaSokak 1956,

KardeşPayı 1957,

Babil Kulesi 1957,D

DünyadaHarp Vardı 1963,

MahalleKavgası 1963,

İşsiz1966,Ö

Önce Ekmek 1968,

Küçüklerve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.

Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi’nce dört cilt olarak yayınlandı:

1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974;

2. Kırmızı Küpeler 1974;

3. Oyuncu Kadın 1975;

4. Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı 1976. Arslan Tomson, (ö.s.) 1976; İnci’nin Maceraları (ö.s.) 1979.

Orhan Kemal Romanları 

BabaEvi 1949

AvareYıllar 1950

Murtaza1952

Cemile 1952

BereketliTopraklar Üzerinde 1954

Suçlu1957, Devlet Kuşu 1958

VukuatVar 1958

GavurunKızı 1959

Küçücük1960

DünyaEvi 1960

ElKızı 1960H

HanımınÇiftliği 1961E

Eskicive Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970)

Gurbet Kuşları 1962

SokaklarınÇocuğu 1963

KanlıTopraklar 1963

BirFiliz Vardı 1965

MüfettişlerMüfettişi 1966

YalancıDünya 1966

EvlerdenBiri 1966

ArkadaşIslıkları 1968

SokaklardanBir Kız 1968

ÜçKağıtçı 1969

KötüYol 1969

Kaçak(ö.s.) 1970

TersineDünya (ö.s.) 1986

Oyunlar

İspinozlar1965

72. Koğuş 1967

Anı

NazımHikmet’le Üç buçuk Yıl 1965

İNCELEME:

enaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar 1963

Röportaj

İstanbul’danÇizgiler (ö.s.) 1971

ÖDÜLLERİ:

Sait Faik Hikaye Armağanı Kardeş Payı ile

1967 Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Öykücüsü ödülü

1969 Sait Faik Hikaye Armağanı Önce Ekmek ile

969 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü Önce Ekmek ile