Memduh Şevket Esendal Kimdir?Eserleri Nelerdir?

29 Mart 1883’te Çorlu’da doğan sanatçının çocukluğu savaş yıllarına rastladığı için ve maddi sıkıntılar nedeniyle düzenli bir eğitim görememiştir.

Memduh Şevket Esendal Kimdir ?

Kendi kendisini yetiştirmiş; Arapça, Farsça, Fransızca öğrenmiştir. Babasının ölümünden sonra çalışarak ailesine bakan sanatçı 1900’de gümrük memuru olmuş, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girerek parti müfettişi olarak Anadolu’yu dolaşmıştır. 1921’de orta elçi olarak Azerbaycan Bakü’ye gönderilmiştir. Dönüşünde “Meslek” adlı haftalık siyasi gazeteyi çıkarmış, çeşitli liselerde de coğrafya öğretmenliği yapmıştır. Bu süreçten sonra çeşitli elçilik görevlerinde bulunmuş ve birkaç dönem milletvekili seçilmiştir. 1945 yılından itibaren siyasi hayatına son vermiş ve sadece edebiyata yönelmiştir. Dergi ve gazetelerde yazıları yayımlanmış ve eserleriyle ödül almış olan sanatçı 16 Mayıs 1952’de Ankara’da yaşamını yitirmiştir.

Memduh Şevket Esendal Edebi Kişiliği:

Modern Türk öykücülüğünün mihenk taşlarından olan sanatçı, edebiyat yaşamı boyunca sayısı on ikiyi bulan birçok takma isimle yazılar yazmıştır.

Şiirle ilgilenmemiş sadece roman ve hikâye türlerinde eserler vermiştir. Arkadaşı Cahit Külebi yazılmış tiyatroları olduğundan da bahsetmiştir.

Türk hikâyeciliğinde çığır açan ve 1940’ten sonra birçok yazarı etkileyen Esendal, ilk hikâyelerinde Maupassant tarzı dediğimiz sağlam konulu, tasvirli, tahlilli bir anlayış benimsemiş; daha sonraları ise Çehov tarzı olarak adlandırılan, hayatın bir parçasının konu edinildiği “kesit” yani “durum” öykülerini kaleme almıştır.

Hayatı olduğu gibi yansıtan, olaylara nesnel görüşle yaklaşan, edebiyatsız edebiyat yapan, konuşur gibi içtenlikle ve son derece sade bir dille yazan, anlattığı her şeye büyük  bir iyimserlikle yaklaşan bir hikayecidir.

Hikâyelerinde anlattığı kişiler hep bizimdir. Esnaf, köylü, aylak, ev kadını, cahil, aydın, mektepli, çırak, üst sosyete, alt tabaka insanlar, hepsi onun şahıslarıdır. Her gün gördüğümüz ilgi göstermediğimiz kişileri o sıcacık bir sevgiyle ve ayrıntılara inmeden, ilgi çekici bir canlılıkla ve birkaç satır içinde canlandırıverir.

Her zaman umutlu olan sanatçı “Ben insanlara yaşamak için ümit ve neşe veren yazılardan hoşlanırım.” der. Onun bu sevecen yapısı mizacından kaynaklanmaktadır. Yer yer yergi ve mizah yapmak da sanatının bir parçasıdır.

Memduh Şevket Esendal hikâye ve romanlarında genellikle İstanbul’u, özellikle Aksaray semtinden yoksul çevreleri, çeşitli kasabaları, konakları ve köyleri anlatmıştır. Anlattığı bu yerlerdeki kişilerin birkaç saatlik serüvenini ortaya koyar, sonu ve başı belli olaylardan kaçınıp entrikalı bir öykü kurgulamaz, olaydan daha çok olayın iç yüzünün peşinde koşar. 

Memduh Şevket Esendal’ın Eserleri

Roman:

Ayaşlı ve Kiracıları (1934-1957)

Vassaf Bey (1983, ölümünden sonra)

Miras

Öykü

Bir Kucak Çiçek

Bizim Nesibe

Gödeli Mehmet

Güllüce Bağları Yolunda

Hava Parası

İhtiyar Çilingir

Kelepir

Mendil Altında

Otlakçı

Sahan Külbastısı

Veysel Çavuş

Gönül Kaçanı Kovalar

Mutlu Bir Son

Hikayeler 1. Kitap (1946, Otlakçı adıyla 1958)

Hikayeler 2. Kitap (1946 Mendil Altında adıyla 1958)

Temiz Sevgiler (iki cilt, ölümünden sonra 1983)

Veysel Çavuş (1984, ölümünden sonra)

Bir Küçük Çiçek (1984, ölümünden sonra)

İhtiyar Çilingir (1984, ölümünden sonra)

Bütün eserleri 9 cilt olarak 1983-1984’te yayınlandı

Hatıra

Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar

Mektup

Kızıma Mektuplar

Oğullarıma Mektuplar