İbn-i Sina Kimdir?Eserleri Nelerdir? Tıp ilmine katkıları 

İbn-i Sina Kimdir?

Batılıların, hekimlik yönünü kast ederek ‘Büyük Üstat’ olarak tanımladığı İbn-i Sina 980 yılında Efşane köyünde doğmuştur. Uzun adıyla Ebu Ali El-Hüseyin Bin Abdullah Bin Sina, herkesin bildiği isimi ile İbn-i Sina sadece tıp alanında değil; felsefe, matematik, kimya fizik, jeoloji, müzik, astronomi gibi alanlarda da kendini kanıtlamış ve gelecek nesillere ilham verecek eserler ortaya çıkarmıştır. 10 yaşında Kur’an ezberleyerek hatim olan İbn-i Sina, Samani İmparatorluğunda bilim insanı olan babasından ilk eğitimini almıştır. Kuşyar adında bir doktorun gözetiminde tıp eğitimini alan İbn-i Sina, 16 yaşında başladığı bu eğitimi iki sene kadar kısa bir sürede bitirdi.

İbn-i Sina Kimdir?Eseleri Nelerdir? Tıp ilmine katkıları Nelerdir?

Kalp ve damar sistemlerinin temelini küçük ve büyük kan dolaşımını birbirinden ayırarak oluşturmuştur. Büyük Üstat, Avicenna olarak adlandırılan İbn-i Sina’nın yazdığı “Tıbbın Kanunu ve İyileşme” adlı eseri 17. Asrın ortalarına kadar Avrupa üniversitelerinde tıp bilimin temel eseri olarak eğitim sürecinde okutulmuştur.

Sultanların İyileştiricisi Büyük Üstat

İbni Sina

Buhara sultanı hastalanmasının ardından İbn-i Sina’ya tedavi olarak iyileşmiştir. Bunun karşılığı olarak sarayın kütüphanesini kullanabilme imkanına erişti. Sadece 19 yaşında doktor unvanı kazanan İbn-i Sina, ücret almadan hastaları tedavi etmeye başladı.

Aradan iki sene geçip 21 yaşına geldiğinde babasını kaybetti. Aynı yaşta Medrese branşlarının hepsinde uzmanlaştı. Sameni Hanedanlığı İbn-i Sina 23 yaşına geldiğinde sona erdi. Bu olaydan sonra zorlu bir süreç İbn-i Sina’nın karşısına çıktı. Gazneli Mahmut’un, kendi himayesi altına girme isteğini kabul etmedi. Bu olaydan sonra batıya doğru göç ederek Ürgenç kentine gitti. Ürgenç’e gittikten sonra Merv, Nişabur, Horasan’a kadar olan bölgeleri tek tek dolaşarak keşfetti. Bu incelemeler sırasında hastalanan İbn-i Sina Hazar Denizi kıyısında yer alan Gorgan bölgesine, arkadaşının yanına yerleşti. Bu süreçte ‘Tıbbın Kanunu’ kitabını yazdı. Hamedan Emiri; İbn-i Sina’nın İsfahan valisiyle yaşamasından rahatsız olduğu için batılıların tabiri ile Büyük Üstada hapis cezası verdi. Savaş bitene kadar hapis edilen İbn-i Sina bu süreçte fazlasıyla sefalet ve zorluk yaşadı. Hapis sonrası Hamedan Emirinin yanında zorla çalıştırılmaktan mutsuz olan İbn-i Sina bir plan yaptı. Kardeşi, iki öğrencisi ve iki köle ile birlikte kılık değiştirerek şehirden kaçtılar. Yakalanmak korkusu ile geçen gergin bir kaçıştan sonra İsfahan şehrine ulaştı. Yeni hayatında Ebu Cafer’in yanında 10 yıl bilim insanı olarak çalıştı. Bu süreçte doktor, bilim insanı olarak çalışmanın yanı sıra savaşlara katılmaya başladı. Şiddetli karın ağrısına yakalandığı Hamedan seferinde ayakta zor durmaya başladı. Hamedan’a ulaştıklarında ağrılardan ve acılardan yatağından çıkamadı. Bu sırada tüm mal varlığını büyük bir erdem göstererek fakirlere bağışladı. Kölelerine özgürlük verdi. 1037 yılında bir Ramazan sabahında hayata gözlerini yumdu. 980-1037 yılları arasında insanlığı önemli katkılarda bulundu.

İbn-i Sina Hakkında Az Bilinen Bilgiler

Dante Alighieri’nin 14. yüzyılda yazdığı ve bir klasik haline gelen ünlü oyunu İlahi Komedya’da İbni Sina’nın adına yer verdi.

İbni Sina’nın portresi Fransa’da bulunan Paris Tıp Fakültesi binasında asılıdır.

Birçok ülke dünyaya katkılarından dolayı saygılarını belirtmek için para, zarf, pul ve madalyon bastırdı.

Ay üzerinde İbni Sina adında bir krater vardır. 

Tıp Bilimi ve İbn-i Sina

Hekimlerin Piri ve Hükümdarı olarak adlandırılan İbn-i Sina, bin yıl önce yazdığı El Kanun El-Sağir fi’t Tıbb (Küçük Tıp Kanunu) kitabında sağlık alanında belirttiği öğütler günümüz dünyasında geçerliliğini sürdürmektedir.

Geleneksel  ve tamamlayıcı tıp olarak ele alınan kupa tedavisi, hacamat tedavisi, akupunktur İbn-i Sina eserlerinden ele alınarak günümüzde de uygulanmaktadır.

İBN-İ SİNA ESERLERİ NELERDİR ?

eş-Şifâ’ (ansiklopedi tarzında yazılmıştır: mantık, tabiiyyat, riyaziyat ve ilâhiyat bölümlerinden oluşur. 22 cilt, Kahire,1952-1983), en-Necât (felsefenin temel konularında bilgi verir), el-Îşârât ve’t-Tenbîhât (eş-Şifâ’da ele alınan konular bu eserde yeni bir sistematik içinde sunulur), Dânişnâme-i ‘Alâ’î /Hikmet-i’Alâ’î (ansiklopedi tarzında ve Farsça, ilk felsefe kitabı sayılabilir), el-Mebde’ ve ‘l-Me’âd (metafizik ve ahlâk konusunda), ‘Uyûnü’l-Hikme (mantık, tabiiyyat ve metafizik üzerine), et-Ta’lîkât (felsefenin temel konularıyla ilgili ders notları), el-Mübâhaşât (öğrencilerince kendisine sorulan soruların cevapları), Hayy b. Yakzân (insanın bedeni ve nefsanî güçleri üzerine), el-Hikmetü’l-Meşrikiyye (mantık, tabiiyyat, riyaziyyat ve ilahiyyat üzerine), el-İnsâf (20 cilt, Aristo’yu yeterince anlamayanların eleştirilerine cevaplar), 

El-Hidâye (felsefenin mantık, tabiiyyat ve ilahiyat bölümü hakkında sistematik bilgi), el-Hikmetü’l-‘Arûziyye (ansiklopedik tarzda felsefe eser), Ahvâlü’n-Nefs (nefsin tanımı, oluşumu, güçleri, ölümsüzlüğü ve bedenle ilişkisi), Lisânü’l-Arab (Arapça sözlük), el-Kânûnfi’t-Tıbb (Tıp biliminin genel konuları ve ilâçlar, Taşkent 1954-1961. Son Türkçe çevirisi: Prof. Dr. Esin Kahya, 1995-2003), el-Urcûze fi’t-Tıbb (el-Kânûnfi’t-Tıbb’ın özeti), Def’u ‘l-Mazarri 7-Külliyye ani’l-Ebdâni’l-însâniyye /Tedârik ü Enva ‘i’l-Hatâ’i’l-Vâkı’afi’t’Tedbîr (felsefi, günümüze ulaşamadı). Felsefî Kıssalar (Taşkent, 1963), Benmiy ve İbn Sinaning Sual Cevableri (Taşkent, 1950), Ziynet (Taşkent, 1992), Salaman ve İbsal (şiirler ve kıssalar. Taşkent, 1980), Şi’rler (Taşkent, 1965), Şi’rler ve Tıbbî Dastan (Taşkent, 1981).