Hans Haacke Kimdir?

Hans Haacke Biyografi 

ALMAN KAVRAMSAL VE MULTİMEDYA SANATÇISI

Doğum: 12 Ağustos 1936 – Köln, Almanya

Hans Haacke’nin Biyografisi

Hans Christoph Carl Haacke, 1936’da Almanya’da Nazi Hükümetinin yükselişini gören aşırı toplumsal değişim döneminde Köln’de doğdu.O üç yaşındayken İkinci Dünya Savaşı başlamıştı ve altı yaşına geldiğinde de yaşadığı sokağa düzenli olarak bombalar düşüyordu.Kendi sözleriyle, “Okula giderken hala dumanı tüten bir harabenin yanından geçtiğimi hatırlıyorum.” Babası Sosyal Demokrat partiye bağlıydı ve Nazilere katılmayı reddetti ve bu da ona Köln kentindeki işine mal oldu.Bu tür travmatik olaylar, Haacke ailesini Köln’den Bad Godesberg’in güney bölgesindeki küçük bir kırsal kasabaya taşınmaya yöneltti.

Haacke’nin sanata ilgisi genç yaşta ortaya çıktı.Lisede sanat tarihiyle ilk tanışması, hayatında çok önemli bir andı. O derste hatırladığı gibi, “sanatın sadece bir şeyi canlandırma becerisi olmadığını”, “daha derin anlamlara sahip olduğunu” öğrenmişti.

1956’da Haacke, birçok profesörün savaştan önce Bauhaus’ta ders verdiği Kassel’deki Devlet Sanat Akademisine kaydoldu.Ayrıca Kassel’de geçirdiği süre boyunca İngiliz ressam Stanley William Hayter tarafından öğretildi.Fakülte ve konumu sayesinde okul, Kassel’de her beş yılda bir düzenlenen büyük bir çağdaş sanat sergisi olan Documenta ile çok bağlantılıydı ve ilk olarak kültürel sansürden sonra Almanya’yı sanat ve kültürle hızlandırmanın bir yolu olarak planlandı.Haacke, öğrenciyken ‘documenta 2’de birkaç küçük işlevi yerine getirdi.

Hans Haacke Kimdir?

Aynı zamanda, Haacke, Art Informel ve Tachisme ile aşina olduğu Paris’e otostop yaptı.Ancak ilk çalışmalarını en çok etkileyen şey, Bonn kentindeki gösterilerinden birinde ZERO grubuyla karşılaşmasıydı.Grup, kendini sanatsal üretimin metafizik yönüne adadı ve özellikle insan ve doğa arasındaki ilişkiyle, yapıtlarında temel ve endüstriyel malzemeler kullanarak ilgilendi.Haacke kısa sürede ZERO’nun kurucu üyelerinden Otto Piene ile arkadaş oldu ve onlarla birlikte sergi açmaya başladı.Bu süre zarfında Haacke, minimalizm ve arazi sanatının unsurlarını yansıtan eserler de üretti. Çalışmalarındaki bir diğer önemli etki de oyun yazarı ve şair Bertolt Brecht’in yazılarıydı.Öğrencilik yıllarında karşılaştığı kişi Brecht gibi, Haacke de gözden kaçan gerçekleri ortaya çıkarmak için sanatı kullanmaya karar verdi.

1960 yılında sanat eğitimi bölümünden mezun olduktan sonra bir yıl Hayter’in matbaasında çalışarak Yves Klein ve diğer avangart sanatçılarla tanıştı.Kısa süre sonra, Philadelphia’daki Tyler Sanat Okulu’nda öğrenim görmesine izin veren bir Fulbright bursu aldı.Tyler School’da okurken, sergileri görmek ve diğer sanatçılarla bağlantı kurmak için sık sık New York’a giden otobüse bindi.Bursunu tamamladıktan sonra kısa bir süre Almanya’ya döndükten sonra 1965’te kalıcı olarak New York’a taşındı.

Amerikalı sanatçı George Rickey, Haacke’ye ilk geldiğinde ayaklarının yere basmasına yardım etti.Rickey, Haacke’yi gösterilere soktu ve onu sanat endüstrisindeki önemli isimlerle tanıştırarak minnettarlığını kazandı. Başlangıçtaki bazı başarılara rağmen Haacke’nin geçimini sağlamak için Almanca öğretmesi gerekiyordu.

ZERO ile ilk çalışmalarına dayanan Haacke’nin pratiği, sanat piyasalarının ve şirketlerin ekonomik etkileşimlerini ortaya çıkarmak için stratejiler geliştirmeye devam etti.Örneğin, “fuardaki eserlerin parasal değerlerine indirgendiğini” savunarak, içinde tanımladığı açgözlülüğün hiçbir zaman hayranı olmadı.Sanat endüstrisinden memnuniyetsizliği (alan yerine endüstri kelimesinin kullanımının altını çiziyor), dünyadaki öğrenci isyanları, sivil haklar hareketi ve Vietnam Savaşı ile birlikte, çalışmalarının 1970’lerde alacağı yeni yönü etkiledi.Sanatının giderek politikleştiği ve sanat kurumları ile bürokratik sistemleri eleştirdiği zamanlardı.

1960’ların ortalarında Haacke, hayat boyu ortağı olan Linda ile evlendi ve iki oğlu oldu.Bunlardan birinin doğum belgesi, Carl Samuel Selavy, 1969’da Oğlumun Doğum Belgesi (işbirliği Linda & Hans Haacke) başlıklı bir sanat eseri oldu.Carl’ın soyadı Selavy, Marcel Duchamp’ın ikinci kişiliği Rrose Selavy’ye bir saygı duruşu niteliğindedir, onun (Marcel Broodthaers ile birlikte) ‘hazır’ heykeli kullanımındaki başlıca sanatsal etkilerinden biridir.Haacke, ince bir ima yoluyla da olsa, oğluna Duchamp’ın adını vermekle övgüde bulunuyor ve aynı zamanda ustaca bir bebeği nihai ‘hazır’ heykel olarak öneriyor olabilir.

Kariyeri boyunca Haacke, ailesini desteklemek için asla satışlara güvenmedi.1967’den 2002’ye kadar Cooper Union’da sürdürdüğü öğretmenlik görevi, 3 boyutlu tasarım üzerine hazırlık programına ve heykel lisans programına katkıda bulunmak, kariyerinin büyük bir bölümünde ana gelir kaynağıydı.Küratör Donna De Salvo’nun belirttiği gibi, “bağlı olduğu ve yaşadığı bir inanç sistemi var ve bunun bedelini ödedi.” Haacke, sanatçıların kişiliğinin putperestliğine de karşıdır ve bu nedenle çoğu zaman fotoğraflanmayı reddeder. “Yüz ve ünlü ile ilişkilendirilen sanatçı fetişizmine karşı bir durum var.”

1970’lerin başından beri, kendisine herhangi bir yeniden satış karının bir yüzdesini veren ve koleksiyonerin isteği ne olursa olsun, eserinin nerede sergileneceğini belirleme gücü veren bir sözleşme kullanıyor.Sözleşmeyle ilgili olarak, “ara sıra anlaşmayı bozuyor. Ama ısrar ettiğim sözleşmenin, işime kimin sahip olması ve kimin kesinlikle sahip olmaması gerektiği konusunda çok yararlı bir turnusol testi olduğuna inanmaya başlıyorum.”

1971’de Haacke’ye New York’taki Solomon Guggenheim müzesinde bir retrospektif teklif edildi.Bu kadar genç bir sanatçı için oldukça nadir bir şey. Ancak toprak sahibi Harry Shapolsky’nin şüpheli ticari faaliyetlerini ifşa ettiği bir çalışma nedeniyle sergi rafa kaldırıldı. Guggenheim küratörü Edward Fry daha sonra bölüm nedeniyle kovuldu. O sırada Haacke, bunun açık bir sansür vakası olduğunu belirtti.Olay, bir sanat eserinden dikkati başka yöne çekmenin bir yolu olarak sansürün nadiren başarılı olduğunu, bunun yerine kolayca unutulabilecek bir serginin reklamını yaptığını gösteriyor.Gösterinin iptali, daha önce olduğundan çok daha geniş bir kitle tarafından tanınan Haacke’yi terfi ettirdi.Aralarında Carl Andre’nin de bulunduğu sanatçılar dayanışma içinde müzeyi boykot ettiler.Marcel Broodthaers Haacke’nin etkilerinden biri olan , Joseph Beuys’u ertesi yıl müzede sergilendiği için alenen eleştirdi.

Haacke’nin mücadeleci siyasi duruşu yaşla birlikte daha belirgin hale geldi. 1985’te Metro Mobiltan’ı kurdu ve şimdi kurumsal eleştiriye odaklanmasının en önemli parçası olarak görülüyor.

Çalışma, Metropolitan Museum of Art, petrol şirketi Mobil ve Güney Afrika’daki apartheid sistemi arasındaki bağlantıları ortaya koyuyor.MetroMobiltan’dan sonra İngiliz başbakanı Margaret Thatcher, ABD başkanı Ronald Reagan ve o zamanın sanat dünyasının en güçlü koleksiyonerlerinden Saatchi ailesine saldıran eserler geliştirdi.

Haacke, kariyeri boyunca eleştirileri nedeniyle aynı anda hem yüceltildi hem de yerildi. Whitney Bienali’nde sergilenen Sanitasyon’da ( 2000 ), New York’un eski büyük ünlü Rudolph Guiliani saldırgan sanatçısı Chris Ofili’nin The Holy Mary Virgin (1996) tablosundan alıntılar yaptı.Haacke’nin Hitler’in resmi yazı karakterini kullanması fraktur, Guiliani ve Ofili eleştirisini ilişkilendirmek, bazıları tarafından bölümü soykırımla ilişkilendirmek olarak görüldü.Birçok kişi bu bağlantının soykırımın dehşetini küçümsediğini düşündü.Haacke telefon ve e-posta yoluyla tehditler aldı, bazıları onu Yahudi düşmanlığıyla suçladı.Bu suçlama, karısının ve çocuklarının Yahudi olması ve daha önce New York’taki Yahudi Müzesi’nde sergilemiş olması nedeniyle karmaşıklaşıyor.

Siyasi kanaatlerine rağmen, Haacke yaşamayı seçtiği ülkede oy kullanmıyor. Hayatının çoğunu Amerika’da geçirmesine ve vatandaş olma hakkına sahip olmasına rağmen, bunu yapmamayı tercih etti.Seçimini, “Almanya’da çok sayıda korkunç şey oldu, ama bu, ‘Cehennemin dibine git Almanya’ diyebileceğim anlamına gelmiyor.Belki de sadece doğduğum yerle duygusal bir bağdır.”

Eserleri müzeler tarafından açgözlü bir şekilde toplandı.Ayrıca, Hediye Atı’nın (2015) Londra’daki Traflagar Meydanı’ndaki dördüncü kaide üzerinde sergilenmesi ve çalışmalarını ana akım haline getirmesi gibi prestijli bir onura layık görüldü.

Haacke, çalışmalarında kurumsal eleştiriye öncülük etmiş bir sanatçı olarak son derece önemlidir.Andrea Fraser, Fred Wilson ve Carissa Rodriguez gibi sanatçıların eserlerine kadar kolayca izlenebilir.Çalışmalarının biçimi büyük ölçüde farklılık gösterse de, hepsi sanat dünyasının saçmalıklarını eleştirir ve onu uygulamalarının ana teması haline getirir.

Haacke’nin görsel olarak baştan çıkarıcı ve duygusal olmayan önceki çalışmaları, Danimarkalı-İzlandalı sanatçı Olafur Eliasson’ın pratiğiyle rezonansa giren doğanın unsurlarını keşfediyor.

Danimarkalı Tue Greenfort, Haacke’nin çalışmalarını ve biyolojik sistemlerini doğrudan bir saygı duruşu olarak uyarlayarak daha da ileri gidiyor. Haacke’nin sistemlerin kullanımı yoluyla sorunlu sosyal ve politik dinamikleri vurgulamaya olan ilgisi, Mark Lombardi’nin güç simsarları tarafından yapılan siyasi sahtekarlıkları belgeleyen çizimleri gibi çalışmalarda da mevcuttur.

Yazar ve editör Andrew Russeth tarafından belirtildiği gibi, “birçok genç sanatçı için Haacke bir tür altın standart olmaya devam ediyor.Piyasa baskıları karşısında bağımsız kalmanın kahramanca bir örneği ve 1967’den 2002’ye kadar 35 yıl boyunca yol gösterici oldu.Cooper Union’da profesör olarak özgür düşünen öğrenciler için güç.” Pek çok kuşağa öğreten ve aynı zamanda kapsamlı bir şekilde yazan bir sanatçı olarak, ne kadar derinden ve ne kadar etkileyebildiği, ilham verebildiği ve etkileyebildiği şaşırtıcı değil.