Basit Sözcük Nedir? Açıklamaları İle Basit Sözcük Cümle Örnekleri

Kelimeler yapılarına göre üçe ayrılır. Türemiş sözcükler bir ya da daha fazla sayıda yapım eki alır. Örnekler: Susuz. (Su kelimesi suz eki almıştır) İki sözcüğün birleşmesiyle oluşan sözcüklere ise birleşik yapılı kelime denir. Örnekler: Sivrisinek, Suçiçeği, Akdeniz, Uyurgezer.

Çekim eki alanlar kelimeler de basit sözcükler arasında yer alır. Bunun nedeni çekim eki almış olan sözcüklerin anlamının değişmemesidir. Örneğin: Masa ve Masada, basit yapılı sözcüklerdir. Çünkü bu sözcüğe getirilen da eki masa sözcüğünün anlamını değiştirmemiştir.

Basit Sözcük Nedir?

Yapım eki alarak anlam değişikliğine uğramamış ve yalın halde bulunan kelimelere basit yapılı sözcük denir.

Kök halinde bulunan basit sözcükler hem cins hem de özel isim olabilir.

Örnek Kelimeler:

Kök halinde bulunan cins isimler:

Silgi, Bardak, Kerpeten, Peçete, Salıncak

Kök halinde bulunan özel isimler:

Erol, Meltem, Edirne, Timuçin, Kanada

Açıklamaları ile Basit Sözcük Cümle Örnekleri

Çoğul eki almış olan tüm kelimeler basit sözcüklere örnek olarak gösterilebilir. Çünkü çoğul ekleri kelimenin miktarını değiştirse de anlamda herhangi bir değişikliğe yol açmaz.

Örnek Cümleler:

1- ”Ellerinize” sağlık, yemek olmuş.

2- Bestelediğin ”şarkıların” hepsini çok beğendim.

3- Bu ”kitapların” hepsini okudun mu gerçekten.

4- ”Çantalardan” en çok hangisi beğendin?

Not: Yapım eki almış bazı kelimeler çoğul eki alarak kullanılır. Bu sözcüklerin anlamı değiştiği için basit değil türemiş isim olarak nitelendirilirler.

Örnekler:

1- ”Yemeklerin” kokusu iştahımı açtı.

Kelime: Yemekler

Kelimenin kökü: ”Ye”

Aldığı ilk ek: -mek (Yapım eki)

Aldığı ikinci ek: -ler (Çekim eki)

2- Koray’ın odasında çeşit çeşit ”oyuncaklar” vardı.

Kelime: Oyuncaklar

Kelimenin kökü: Oyun

Aldığı ilk ek: -cak (Yapım eki)

Aldığı ikinci ek: -lar (Çekim eki)

Not: Yönelme (-e, -a) ve Belirtme eki (-ı, -i) eklerinden birini almış olan sözcükler basit yapılıdır.

Örnek Cümleler:

1- Dönüşte ”arabayı” sen sürmek ister misin?

2- Benim için ”arabaya” göz kulak olur musun?

3- Yakında çıkacak olan ”kitabı” anneme ve babama ithaf edeceğim.

4- Sen de benim gibi ”kitaplara” çok değer veriyorsun.

Not: Bulunma (-de, -da) ve Ayrılma (-den, -dan) eklerinden birini almış kelimeler de basit yapılı sözcüklerdir.

Örnek Cümleler:

1- Dün akşam ”televizyonda” en sevdiğim filmlerden biri vardı.

2- ”Evden” çıktıktan iki dakika sonra ”telefonu” çaldı.

3- ”Dışarıdan” korna sesleri geliyor.