Axel Gustafsson Oxenstierna Kimdir ? Hayatı Ve Biyografisi

Doğum tarihi: 16 Haziran 1583, Enköping Municipality, İsveç

Ölüm tarihi ve yeri: 28 Ağustos 1654, Stokholm, İsveç 

Axel Gustafsson Oxenstierna Biyografi

İsveçli devlet adamı Kont Axel Gustafsson Oxenstierna (1583-1654), ülkesinin 17. yüzyıl Avrupa’sının güçleri arasında kısa bir süreliğine yükselişinin önemli bir mimarıydı.

Axel Oxenstierna, 16 Haziran 1583’te Uppsala’da doğdu. İsveç soylularının en etkili aileleri arasındaydı. Sosyal geçmişi ve Alman üniversitelerindeki eğitimle elde edilen hızlı zekası, Oxenstierna’nın erken yaşta üst düzey hükümet çevrelerine girmesini sağladı. İlk randevusunu 1605’te aldı; on yılın sonunda Kraliyet Konseyi’ndeki soyluların lideriydi.

Doğu ve orta Avrupa’nın diğer eyaletlerinde olduğu gibi, yerel burjuvazinin görece zayıflığı İsveç soylularının konumunu güçlendirmişti. Bu, aristokrasinin, köylülüğü daha iyi sömürebilmek için monarşiden tavizler koparmasını sağladı. Bununla birlikte, 1590’larda hüküm süren Vasa hanedanı içindeki bir anlaşmazlık, soyluları dini hatlar arasında böldü ve böylece güçler dengesini Kral’ın lehine değiştirdi.

Aynı zamanda Polonya Kralı seçilen bir Katolik olan Kral Sigismund Vasa (III), Lutheran İsveç’i Roma katına geri getirmeye çalıştı. Sonuç, amcasını Charles IX olarak iktidara getiren ve Sigismund’a sadık aristokrat azınlığın tasfiyesine yol açan bir darbe oldu (1598). Böyle bir tasfiye sadece gelen Kralı güçlendirebilirdi. Ancak, Charles IX ve İsveç’in diğer Baltık devletlerine, özellikle Danimarka’ya göre nispeten zayıf güç pozisyonuyla mücadele etmesine yol açtı. Danimarka’nın Baltık Denizi üzerindeki hakimiyetine (ve dolayısıyla zengin Baltık ticaretinden elde edilen gelirlere) meydan okuyamayacak kadar zayıftı, Muscovy’ye saldırdı. 1610’da Moskova’daydı ve ölümü daha fazla genişlemeyi yarıda kestiğinde Çar’ın topraklarını kendi topraklarına eklemeyi planlıyordu.

Onun genç varisi Gustavus Adolphus (Gustavus II), şimdi Oxenstierna’nın liderliği altında yeniden birleşmiş bir soyluluğun gücüyle yüzleşmek zorundaydı. 1611 tüzüğünde ilk tur tavizler verildi; 1612’de Oxenstierna, Kral’ın şansölyesi yapıldı ve 1617’deki resmi taç giyme yemini ile yüksek devlet makamlarının soylu bir tekeli güvence altına alındı. Yine de, tüm bunlara rağmen, İsveç, Polonya’nın ve soyluların kontrolsüz kaldığı diğer ülkelerin kaderine maruz kalmadı. Şansölye ve kral, işbirliği yapmayı kavga etmekten daha uygun buldular. İsveç’in güvenliğini bölgesel genişleme yoluyla güçlendirme ve maden kaynaklarını ve metalürji endüstrilerini (başlıca silah imalatçıları) kullanarak zenginliğini artırma baskısı, ülke arasında yeterli işbirliğini sağladı

Ülkede, sonraki yıllar, monarşilerin Batı’da merkezileştirilmesiyle uygulananlara benzer idari önlemler getirdi. Merkezi ve yerel yönetim, Estates (Riksdag) ve yargının tümü etkilendi. Oxenstierna alınan tüm kararlarda kilit rol oynadı. Özellikle önemli olan, soyluluğun kendisini yeniden düzenlemesiydi. 1626 tarihli Riddarhusordning ile, yeni oluşturulmuş üç aristokrat alt sınıfından birine üyelik kriterlerine göre yeniden yapılandırıldı.

Gustavus iktidara geldiğinde İsveç, Danimarka ile savaş halindeydi. Oxenstierna’ya bu ülke ile 1613 Knäred Barışını imzalaması talimatı verildi. Bu Danimarka tehdidini ortadan kaldırdı ve İsveç’e Baltık ticareti konusunda bazı tavizler verdi. Gustavus şimdi doğuya İsveç yürüyüşüne devam etti. Oxenstierna, Polonya ile Altmark Antlaşması’nı (1629) müzakere ettiğinde, ülkesi Doğu Baltık ticaretinin etkin komutasındaydı. Bu saldırgan politikanın sağladığı itici güç, 1618’de Otuz Yıl Savaşları’nın patlak vermesiyle birleştiğinde, İsveç’i Almanya’daki daha geniş çatışmanın içine çekmeye yetti. Oxenstierna şimdi yönetici ve diplomatın görevlerine savaş liderinin görevlerini ekledi. 1630’da Rusya, Fransa ve Hollanda’nın mali desteğiyle Gustavus Almanya’ya yürüdü; 1631’de Oxenstierna’yı yanına çağırdı.

O tarihe kadar İsveç, Almanya içindeki en güçlü güç haline gelmişti. Ancak Gustavus’un ölümünden sonra İsveç’in pozisyonu kaymaya başladı. Oxenstierna’nın orduları Nördlingen’de (1634) kötü bir şekilde yenildi ve Alman müttefikleri 1635’te imparatorla ayrı Prag Barışı’nı yaptılar. Ancak savaş, Fransa’nın “Protestan” (Hapsburg karşıtı) tarafta eşit bir rol oynamasıyla devam etti. İsveç’e. Danimarka 1643’te Avusturya’nın tarafını tuttu, ancak İsveçliler tarafından kolayca yenildi. İki ülkenin Brömsebro Antlaşması’nı imzaladığı aynı yıl (1645) İsveç orduları Viyana’ya kadar yürüdü. Oxenstierna şimdi savaştan kâr ve onurla emekli oldu. 1648’den sonra Danimarka ve Alman prenslerinden alınan satın almalarla güçlenen İsveç, en büyük Baltık gücü olarak ortaya çıktı.

Gustavus’un yerine kızı Kraliçe Christina geçti ve Oxenstierna, saltanatı boyunca rejimde baskın figür olarak kaldı. 28 Ağustos 1654’te Stockholm’de öldü.