Anlatım Özelliğine Göre Cümleler

Öznel ve Nesnel Anlatım 

Öznel Cümle 

Kişisel duygu ve düşünceleri içeren doğruluğu kişiden kişiye değişen cümlelere öznel anlatımlı cümle denir.Öznel anlatımlı anlatılanların doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanamaz.

Kurtlar Vadisi Osman sınav’ın en güzel eseridir.

Akşamki maç gerçekten çok kolaydı.

Burada bulunan iki cümlede kişinin kendi görüşleri aktarıldığı için bu cümleleri öznel anlatımlı cümlelerdir.

Bu iki cümledeki düşünceler kanıtlanamaz.Burada bulunan cümleler kişiden kişiye değişiklik gösterir.

Nesnel Cümle

Kişisel duygu ve düşünceleri içermeyen cümlelere nesnel anlatımlı cümleler denir.Bu tür cümlelerin doğruluğu kesinlik bildirir.

Fenerbahçe 1907 yılında kurulmuştur.

Fransa’nın başkenti Paris’tir.

Bu cümledeki yargılar kanıtlanabilir. Bu cümledeki yargılar kişiden kişiye değişmez.

Doğruluğu kesin olan yargılar olduğu için nesnel cümlelerdir.

Tanım Cümleleri

Bir varlığa, bir şeye özgü nitelikleri belirten, bir kelimeyi belirleyen açıklayan cümlelere tanım cümlesi denir.

Anlatım Özelliğine Göre Cümle Örnekleri

Sevgi emektir

İsimlerin yerini tutan sözcüklere zamir denir.

Tiyatro insanların duygularını ifade ettiği bir sanattır.

Tanım cümleleri”Bu nedir” sorusuna cevap verir.

Karşılaştırma Cümleleri

Birden çok kişi olay ya da ne nesnenin benzerliklerini ya da farklılıklarını ortaya koyan cümlelere karşılaştırma cümlesi denir. Karşılaştırma bazen nitelikleri üstün olanın vurgulanması için bazen de eşitlik durumunu ifade etmek için yapılabilir.

Meydana gelen en şiddetli depremdi.

Bana göre huysuz ve aksi biriydi.

Kimseyi görmedim ben senden daha güzel.

İçerik-Üslup(Biçem) Cümleler 

İçerik, yapıtta ele alınan duygu ve düşünceleri dile getiren cümlelerdir. Diğer bir deyişle konu bildiren cümlelerdir.

Filmde yalnız yaşayan insanların sorunları ele alınmış.

Şiirlerde aşkı özlemi dile getirir.

Üslup, bir sanatçının anlatım özellikleridir. Bir yazarın dili kullanım şekli cümle kurma biçimi sözcük seçimi sade ya da sanatlı bir Anlatım tarzını benimsemesi gibi tüm bu özellikler o yazarın üslubu ile ilgilidir.

İnsanların duygu ve düşüncelerini yalın bir dilde anlatmayı başarmış.

Orhan Veli şiir dilini yabancı sözcüklerden temizleyip özü ortaya çıkardı.

” Yazar ne anlatıyor” sorusuna alınan yanıt içerikle, ” Yazar nasıl anlatıyor” sorusu ise üslupla ilgilidir.

Doğrudan Anlatım(Aktarma) Cümleleri 

Herhangi bir kişinin, bir konu hakkındaki sözlerinin değişikliğe uğratılmadan ağızdan çıktığı gibi aktarıldığı cümlelerdir.

Yarın kitabımı mutlaka getirsin, dedi.

Olayları anımsayınca üzüldü ve ” İşte dünya böyledir.” dedi.

Dolaylı Anlatım(Aktarma) Cümleleri

Birinin sözünün, aktaran kişinin cümle kalıbı ile aktarılmasıdır. Aktaran kişi, başkasından aldığı cümleye kendi anlatım özelliğini katar.

Necip Fazıl, şiirin duygu ve düşüncenin bilişimi olduğunu söyler.

Arkadaşım, canlandırdığı karakterin gerçekten yaşamış olduğunu söyledi.